نهمین سالانه هنر معاصر پرسبوک، مازندران با ارجاعی به جنگل های هیرکانی برگزار می شود
نهمین سالانه هنر معاصر پرسبوک، مازندران
عنوان: هیرکانی نف س ایران
محل برگزاری: زیست بوم درزیکلا
زمان: ۷ تا ۱۵ آبان ۹۸
مقدمه
پرسبوک نام سالانه هنرهای معاصراست که به صورت مستمر از سال ۱۳۸۸ تاکنون در هشت دوره برگزارشده
است. پرسبوک در هشت دوره برگزاری توانسته انبوهی از فعالیتهای هنرمندان توانای عرصه تجسمی را به
دنیا نشان دهد . اهداف اجتماعی و فرهنگی این سالانهها چنان در بستر توسعه هنرهای معاصر ایران شکل
گرفته است که بسیاری از منتقدان هم اکنون پرسبوک را یکی از مهمترین سالانههای منطقه خاورمیانه به شمار
میآورند . پرسبوک در چند دوره اخیر خود توجه ویژهای به توسعه پایدار محیط زیست پرداخته است . نگاهی
که صرف برگزاری آن در جغرافیای ایران به مفهوم بومی بودن آن نیست و نگاهی جهانی را به دنبال خود دارد.
این بار نیز پرسبوک قرار است هنگامهای نو از همزیستی هنرمند و زیست بوم جنگلهای شمال در ایران برپا
کند : جنگلهای هیرکانی.
ایده
پرسبوک در نهمين دوره ى خود با ارجاعى به جنگلهای هیرکانی و بوم شناسی آن؛ همچون دوره های پیشین
اهداف بلند مدتى را جهت حفظ محیط زیست، ميراث كهن سرزمين ايران - جهان را آغاز و هنرمندان خلاق و
نوگرا را دعوت به همکاری در پروژه اى فضا محور كرده است. این دوره با همکاری انجمن هنرهای تجسمی
مازندران و کیوریتوری ندا درزی در منطقه درزیکلا در بخشی از جنگل های هیرکانی صورت میگیرد .
چشمانداز و بیانیه
ادبیات کهن و نوین ایران دارای ارجاعات بسیار به زیست بوم متنوع ایران میباشد . هر چند بیشتر در قالب
شعر به این موضع پرداخته شده اما با تعریف ژان دل سارتر ؛ حکم شعر ، حکم نفاشی و پیکرتراشی و
آهنگسازی است . ما نمیتوانیم منکر تاثیر محیط زیست در شکل گیری آثار هنری ماندگار و فاخر شویم . در
نقد و بررسی هر اثر توجه به ویژگی اقلیمی و شرایط فرهنگ و اجتماعی متاثر از زیست بوم هنرمند را نباید
یا اکوکرتیسیسم نیاز داریم . » نقد بومگرا « فراموش کرد و در این جاست که به
عکس العمل شاخه های مختلف علوم انسانی نسبت به بحران ز یست محیطی منجر به شکل گیر ی مباحث
میان رشته ای تازه از جمله زبان شناسی ز یست محیطی ) Ecolinguistics ( با ز یر شاخه هایش, اخلاق ز یست
محیطی ) Ethics Enviromental ( و نقد بوم گرا ) Ecocriticism ( در حوزه ادبیات وهنر گردیده است. اصطلاح
نقدبوم گرا در سال ۱۹۹۶ توسط روکرت ابداع شد و واکنش دیرهنگامی بود که ادبیات در مقابل بحران محیط
ز یست از خود نشان داد. نقد بوم گرا به چگونگی انعکاس رابطه انسان و محیط فیز یکی در آثار ادبی و هنری
می پردازد. در عین حال رابطه دین ، اخلاق، زبان و جنسیت با محیط ز یست را بررسی می نماید. یکی از
اهداف این نقد پر رنگ ساختن دغدغه حفظ محیط ز یست و اصلاح رابطه انسان با طبیعت از طر یق ادبیات ،
فرهنگ و زبان است.
پرسشها
طی سه دوره ی اخیر پرسبوک با تمرکز بر جغرافیایی خاص سعی بر آن کرده تا با طرح مسائلی فاصلهی بین
هنرمندان با زیستبوم جامعه را کمتر کند ؛ انتخاب این مسائل بیشتر بر پایه دغدغههای مهم اجتماعی و
محیط زیستی بوده است که مفهوم نقادی بومگرا را در آن میتوان به شادگی مشاهده کرد .
در این دوره نیز با توجه به هم زمانی ثبت جهانی جنگل های هیرکانی ، این پرسشهامطرح شده است:
چگونه میتوان با فرهنگسازی پایدار مانع تخریب بیش از حد جنگل شد؟
هنرمند پیشرو و منتقد بعنوان یک فعال محیطی زیستی با چه شگردی میتواند در سطحی گسترده،
عامل بازدارنده تخریب ها یا اهمیت باز آفرینی یک موقعیت شود؟
وظیفه هنرمند در قبال تغییرات زیست محیطی با نگاه به مفهوم نقد بوم گرا چگونه باید باشد؟
سالانهی امسال پرسبوک محل عرضه دیدگاه های گسترده و متنوع به این پرسشها خواهد بود.
اهداف
توجه ويژه هنرمندان بعنوان فعالان اجتماعی به جنگلهای هیرکانی و ره آورد قابلیتهای زيباشناختى-
پژوهشی قابل تأمل درآن
آشنایی هنرمندان با زیست بوم طبیعی جنگلهای هیرکانی و پرداختن به این مهم که از دریچه نگاه
چگونه به ثبت هیرکانی بپردازند. » بومنگار « یک
ترويج هنر مشاركتى و كار گروهى
تشویق هنرمندان جوان ایران به پیشبرد هنر زیست محیطی و اهميت توجه به دغدغه هاى محيط
زيست
تاكيد بر اهميت حوزه هاى فرهنگى متفاوت در ايران
جلب توجه افكارعمومى به اين واقعيت كه جنگلهای هیرکانی صرفا شرایطی توريستى ندارد بلكه
رخدادهاى اين چنين میتواند براى اولين بار به بخشى از هويت فرهنگى و بقای خطه ی شمال ایران
تبديل شود.
توجه به این مهم که جنگلهای هیرکانی میراثی ایرانی-جهانی برای نسلهای آتی نیز است و ترویج این
فرهنگ به سایر نقاط ایران و جهان تضمینی بر اهمیت وجود آن در آینده است.
جغرافیای امسال
معروفند. این اکوسیستم ها » جنگلهای شمال « نوار شمالی کشور ایران پوشیده از جنگلهایی است که در ایران به
که از چشم انداز و گونه های گیاهی و جانوری ویژه ای برخوردار هستند در جنوب دریاچه کاسپین )خزر( قرار
گرفته اند و از جمله جنگل های پهن برگ و خزان کننده به شمار می روند که در دنیا، آن ها را به نام کاسپینی
– هیرکانی (Caspian Hyrcanian mixed forests) یا جنگلهای هیرکانی می شناسند .
جنگلهای هیرکانی که با توجه به ویژگی های ارزشمند و انحصاریش اخیرا از طرف یونسکو به ثبت جهانی
رسیده است یک زیستمنطقه در زیستبوم جنگلهای مختلطِ پهنبرگِ حاشیهٔ جنوبی دریای خزر به مساحت
۵۵٬۰۰۰ کیلومتر مربع است که در حاشیهٔ جنوبی و جنوب غربی دریای خزر در بخشهایی از ۵ استان شمالی
ایران قرار گرفته و در دو کشورِ ایران و جمهوری آذربایجان است. این جنگل از منطقه هیرکان جمهوری
آذربایجان آغاز و تا استان گلستان در ایران امتداد دارد و در ایران مورد حفاظت مشترک سازمان محیط زیست
و سازمان میراث فرهنگی است. این جنگل با قدمت حدود ۴۰ میلیون سال یکی از ارزشمندترین جنگلهای
جهان بهشمار میآید و از آن به عنوان موزه طبیعی یاد میشود.
جنگلهای هیرکانی ازنظر جامعه شناسی گیاهی )فیتوسوسیولوژی( جوامع گیاهی ارزشمندی با درختان و درختچه
ها و گیاهان ویژه را بخود اختصاص داده است. در چشم اندازهای این سرزمین از ارتفاعات پایین )جلگه( تا
ارتفاعات بالا دست، گونه های درختان و درختچه های زیر وجود دارند: بلوط )بلند مازو(، شمشاد، توسکا، لرگ،
انجیلی، ممرز، افرا، نارون، زبانگنجشک، گیلاس وحشی، بارانک، سرخدار، نمدار، خرمندی، آزاد و راش که
مشهورترین و گسترده ترین گونه درختی جنگلهای کوهستانی هیرکانی است، بالاتر از راشستان ها گونه های
درختان اوری، لور، کرب، سروهای کوهی و بالاخره مراتع ییلاقی. این اکوسیستم های جنگلی زیستگاه حدود ۱۰۰
گونه پستاندار و ۲۹۶ گونه پرنده می باشند.
از گونه های پرندگان ساکن در اکوسیستم جنگلهای هیرکانی می توان به گنجشک سانان، سار، دارکوب، اردک
نوک پهن، قرقاول خزری، کبک، بلدرچین، کبوتر جنگلی، شاهین، قوش، دال، قرقی، اردک خاکستری، عقاب و
جغد اشاره کرد و از گونه های پستانداران ساکن در این زیست بوم می توان مرال، شوکا، پلنگ، گرگ، گراز،
خرس قهوه ای، روباه سردم سیاه، شغال، سمور، تشی، خارپشت، موش جنگلی، خرگوش، گربه وحشی، گورکن و
اسبچه خزر را نام برد.
اهمیت جنگل های هیرکانی تنها از بعد قدمت آن نیست بلکه این جنگلها علاوه بر تامین اکسیژن، در ذخیره
مقادیر بسیار زیاد آب، حفاظت از بافت خاک و جلوگیری از جاری شدن سیل نقش بسیار مهمی دارند.
اما آنچه که علی رغم ثبت جهانی یونسکو حیات این موزه زنده را تهدید می کند و نابودی آن را به دنبال دارد،
بهره وری بی رویه از منابع چوب و قطع درختان برای ساخت و ساز و استفاده در صنایع چوب، دفن زباله ها،
احداث سدها و بزرگراه هاست که کمر به نابودی یکی از کهن ترین جنگل های جهان بسته است
فراخوان
دعوت از ۱۰ هنرمند شاخص حوزه تجسمی جهت شرکت در اجرای پروژه و ...)کامل شود(
هنرمندان مدعو: بهنام کامرانی، مهدیه ابوالحسن، نگار فرجیانی، تکتم همتی، الهه مقدمی، مجید
ضیایی، محمود مکتبی، مهسا کریمی زاده، مریم مهری، تهمینه میر مطهری، زیبا پشنگ، حسن غفاری،
فریده شاهسوارانی، حمید فاتح
فراخوان حضور در کارگاههای مبتنی بر زیست بوم جنگل و ...)کامل شود(
رهيافت
نتيجهى فرا ملی اين پروژه در قالب عكس، فيلم و كتاب ثبت مى شود .
آثار به صورت دائمی در وب سایت پرسبوک به نمایش گذاشته خواهند شد.
شرایط شرکت در کارگاه ها
ھنرمندان ایرانی جهت شرکت در کارگاه ها رزومه و مجموعه ای ازآثار قبلی خودرا نیز در یک فایل پی
دی اف تا تاریخ ۲۰ مهر برای ایمیل دبیرخانه پرسبوک به نشانی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ارسال می
کنند.
- به دلیل اینکه که برگزاری این کارگاه ها و پروژه ی هنرمندان نیز مکان محور است، مواد مصرفی مورد
نیاز ھنرمند به عهده خود ھنرمند خواهد بود. با توجه به اینکه جنگل بستر اجرای آثار است، مواد
مصرفی نباید هیچگونه آسیبی به طبیعت وارد کند .
از آنجا که ظرفیت هر کارگاه بیش از ۲۵ نفر نیست و در دو نوبت صورت می پذیرد، هنرمندان ملزم به
انتخاب ۲ کارگاه مرتبط در چهار روز اول می باشند. کارگاه های مرتبط در جدول برنامه قید خواهند شد.
چنانچه هنرجویانی می خواهند از کارگاه های نوبت دوم نیز بهرمند شوند، کارگاه های نوبت دوم و
سوم نیز جداگانه ثبت نام میگردند .
نحوهی برگزاری
اقامت در فضای برگزاری پروژه از تاريخ ۷ تا ۱۵ آبان ۹۸ در بومگردی مرسیسی در روستای درزیکلا
در این مدت یک هفته ای علاوه بر تشکیل کارگاه ها ،هنرمندان مدعو به اجراهای محیطی آثار هنری
خود خواهند پرداخت .سعی بر آن است که با فرهنگ بومی ساکنان حاشیه هیرکانی، تجربه جنگلبانان،
مراسم خاص این منطقه جهت حفظ و نگهدار ی درختان، نوع تغذیه طبیعی و او رگانیک برخاسته از
شیوه زندگی، آشنا شده و ره آورد سفر خود را بگونهای بینا رشتهای به شکل آثار هنری متفاوت به ثبت
برسانیم .
تا تاریخ ۲۰ بهمن ۹۸ طرح های نهایی ملهم از شرایط همزیستی، دریافتها و کاوش ها بصورت شخصی
یا گروهی از هیرکانی را اجرا کرده و آثار نهایی با مشاوره ی اساتید کا رگاه ها و کیوریتور پروژه جهت
نمایش عموم انتخاب می شوند .
ماحصل منتخبی از این کارگاه به همراه تصاویری از اجراهای محیطی هنرمندان مدعو در یک )کتاب
هنرمند - artists-book) ، مستند سازی می گردند . و تواما با پخش فیلم مستند این رویداد در یکی از
فضاهای فرهنگی تهران و ساری به نمایش در می آید .
کارگاه ها و مباحث، چهار روز اول :
جنگل شناسی هیرکانی/ سه شنبه ۷ آبان / ساعت ۹ تا ۱۲
دکتر بهنام کامرانی/ طراحی امروز/ سه شنبه ۷ آبان /ساعت ۱۴ تا ۱۸
دکتر بهنام کامرانی/ عنوان مبحث: آرتیست بوک یا اسکیچ بوک/سه شنبه ۷ آبان/ ساعت ۱۹ تا ۲۰:۳۰
مهدیه ابوالحسن/ ساخت کاغذ خلاق ) برگ، گیاه، کاغذهای بازیافتی و رنگهای طبیعی( /چهار شنبه ۸
آبان/ ۹ تا ۱۲:۳۰ - ۱۴ تا ۱۸
تکتم همتی/ عنوان مبحث: گونه های گیاهان هیرکانی در پارچه های بازیافتی /چهار شنبه ۸ آبان/
ساعت ۱۹ تا ۲۰:۳۰
تکتم همتی/بازیافت پارچه /پنجشنبه ۹ آبان/ ۱۰ تا ۱۳ - ۱۴ تا ۱۸
الهه مقدمی/عنوان مبحث: ؟ /پنجشنبه ۹ آبان /ساعت ۱۹ تا ۲۰:۳۰
الهه مقدمی/ چاپ دستی/جمعه ۱۰ آبان/ ۹ تا ۱۲:۳۰ - ۱۴ تا ۱۸
کارگاه ها و مباحث/ دو روز دوم :
حسن غفاری/ عکاسی و بوم شناسی هیرکانی/شنبه و یکشنبه ۱۱ و ۱۲ آبان / ۹ تا ۱۲:۳۰ - ۱۴ تا ۱۸
کارگاه ها و مباحث/ دو روز سوم
محمود مکتبی/عنوان مبحث: چرا در ایران هنر زیستمحیطی نداریم؟/ یکشنبه ۱۲ آبان/ ساعت ۱۹
تا ۲۰:۳۰
محمود مکتبی/فلسفه و اجرای هنر زیستمحیطی/دوشنبه و سه شنبه ۱۳ و ۱۴ آبان / ۹ تا ۱۲:۳۰ - ۱۴ تا
۱۸
مجید ضیایی/ تجربههایی پیرامون هنر مشارکتی و پروژههای مکان-ویژه/ سه شنبه ۱۴ آبان، ساعت ۱۹
تا ۲۰:۳۰
نشست های تئوری با دعوت از منتقدین و اساتید صاحب نظر بصورت پنل های دو یا سه نفره در یکی از مراکز
فرهنگی ساری به تاریخ ۱۵ آبان برگزار خواهد شد .
